Το Πανεπιστήμιο του Kent, στην έρευνα που πραγματοποίησε σχετικά με την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο διαπίστωσε ότι ο υπολογιστής ενός στους τρίαντα (1/30) χρήστες είχε πληγεί από το γνωστό ransomware CryptoLocker. Το 40% από τους χρήστες αναγκάστηκε μάλιστα να καταβάλει τα λύτρα. Στην έρευνα του Πανεπιστημίου του Kent επίσης γίνεται γνωστό, ότι το πρόβλημα με το ransomware είναι πολύ μεγαλύτερο από όσο γνωρίζαμε, αφού 1 στους 10 χρήστες συνολικά έχει πέσει θύμα τέτοιου κακόβουλου λογισμικού.

Η έρευνα οργανώθηκε από το Διεπιστημονικό Κέντρο Ερευνών του Πανεπιστημίου του Kent για την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο, και την ομάδα που ηγήθηκε της έρευνας αποτελούσαν ψυχολόγοι και επιστήμονες στον τομέα των υπολογιστών, και διεξήχθη με τη χρήση της πλατφόρμας Google Consumer Surveys.

Καθώς οι συντάκτες της έκθεσης ζητούν από τους αναγνώστες τους να βρίσκονται σε επαγρύπνηση, αξίζει να αναφέρουμε ότι η έρευνα κάλυψε ένα σχετικά μικρό αριθμό ανθρώπων – μόλις λίγους περισσότερους από 1500 ενήλικους στη Βρετανία. Ο μικρός βεβαίως αριθμός δείγματος, αφήνει ανοικτή τη πόρτα για σκεπτικισμό και ανακρίβειες για διάφορους λόγους (π.χ συμπεριλαμβανομένης μίας προκατάληψης σχετικά με το δείγμα, λόγω του είδους των ανθρώπων που ανταποκρίνονται να πάρουν μέρος σε έρευνες online), ωστόσο τα αποτελέσματα της έρευνας φαίνεται να είναι αρκετά δραματικά για να μην είναι κάτι περισσότερο από μια ανωμαλία.

Άλλα στοιχεία που συλλέχθηκαν από την έρευνα φαίνεται πως ήταν αρκετά προβλέψιμα. Περίπου τα δύο τρίτα από εμάς αισθάνονται ότι βρίσκονται σε κίνδυνο από το έγκλημα στον κυβερνοχώρο, και σε ποσοστό λίγο πάνω από το 25%, έχουμε πέσει θύμα κάποιου είδους «κυβερνο-εξαρτώμενου εγκλήματος» κατά το τελευταίο έτος, είτε από malware (11,9%), είτε από phishing (7,3%). Επίσης 1 στους 10 από εμάς, έχει πέσει θύμα εκφοβισμού, θύμα παρενόχλησης ή ακόμα και καταδίωξης online.

Αν το ποσοστό μολύνσεων από malware σας φαίνεται λίγο υψηλότερο από αυτό που βλέπουμε συνήθως σε έρευνες του είδους, είναι γιατί στα ποσοστά περιλαμβάνεται το CryptoLocker, και άλλα είδη ransomware.

Το 9.7% των ερωτηθέντων απάντησε ότι είχε μολυνθεί από κάποιο είδος ransomware, με το CryptoLocker να κατονομάζεται συγκεκριμένα, και να αποτελεί το 1/3 των μολύνσεων που αναφέρθηκαν συνολικά στην έρευνα.  

Το CryptoLocker είναι ένα υψηλού κινδύνου κακόβουλο λογισμικό, το οποίο κρυπτογραφεί τα δεδομένα του χρήστη. Αφού μολύνει τον υπολογιστή, δημιουργεί ένα μοναδικό κλειδί σε κάποιον server, που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την αποκρυπτογράφηση των αρχείων του υπολογιστή. Το κλειδί είναι μοναδικό για τον υπολογιστή που έχει μολυνθεί. Στα θύματα, δίνεται διορία 72 ωρών για να καταβάλουν λύτρα (περίπου 300 ευρώ). Μόλις καταβληθούν, το πρόγραμμα θα δώσει στον χρήστη το κλειδί για να αποκρυπτογραφήσει τα αρχεία.

Τα στοιχεία της έρευνας έχουν πάντα ένα πρόβλημα. Είναι τόσο ακριβή όσο και η γνώση (και η ειλικρίνεια) των ατόμων που συμμετείχαν σε αυτή. Το malware, ως επί το πλείστον, έχει στόχο να μην αποκαλύπτει την παρουσία του στα θύματα του. Τις περισσότερες φορές «κάνει τη δουλειά του» στο παρασκήνιο, αθέατο στο χρήστη.  Επομένως, αν κάποιος ρωτήσει κάποιον άλλο αν έχει πέσει θύμα κακόβουλου λογισμικού πως μπορεί να είναι σίγουρος για την απάντηση; Αν η απάντηση για παράδειγμα είναι ένα ισχυρό, και σαφές “όχι”, δεν θα πρέπει να αντιμετωπίζεται με σκεπτικισμό; Πως θα μπορούσε κάποιος να ξέρει πραγματικά;

Σε αντίθεση με τα περισσότερα malware όμως, το Cryptolocker ή άλλα ransomware του είδους δεν κρύβουν την παρουσία τους. Μάλιστα στις προθέσεις των εγκληματιών είναι να κάνουν όσο γίνεται πιο απλό και κατανοητό για τα θύματα τους, ότι έχουν μολυνθεί. Οπότε θα μπορούσαμε να πούμε, ότι δεν παρατηρείται κάποια αλλαγή στο συνολικό επίπεδο του malware που κυκλοφορεί, αλλά μία αλλαγή στον τρόπο που φαίνεται στο ευρύ κοινό.

Σύμφωνα με την έρευνα, λίγοι περισσότεροι από το 1/3 των ανθρώπων που έλαβαν μέρος είχαν εγκατεστημένο κάποιο firewall. Λιγότεροι επίσης από τους μισούς είχαν κάποια ενημερωμένη εφαρμογή anti-malware στον υπολογιστή τους ενώ λίγοι λιγότεροι από το 1/3 χρησιμοποιούσαν «κατάλληλους και σωστούς» κωδικούς πρόσβασης.

Είναι πολύ πιθανό, αυτή η ορατότητα που επιδεικνύει το malware του είδους, να ευαισθητοποιήσει το ευρύ κοινό ώστε να δώσει μεγαλύτερη προσοχή στους κινδύνους που ελλοχεύουν online, στο malware και άλλες ηλεκτρονικές απειλές.

Προς το παρόν, φαίνεται πως επί το πλείστον αγνοούμε ή βρισκόμαστε ακόμη σε φάση άρνησης, ωσότου κάτι πραγματικά επικίνδυνο μολύνει τον υπολογιστή μας και κρυπτογραφήσει τα δεδομένα μας απαιτώντας λύτρα. 

Το ότι πληρώνουν πολλοί άνθρωποι αυτά τα λύτρα, δεν αποτελεί έκπληξη επίσης. Φαίνεται πως όπως συμβαίνει και με άλλα βασικά μέτρα ασφάλειας, η σωστή φύλαξη και το backup των πολύτιμων αρχείων μας αποτελεί σπάνιο πράγμα. Ανάμεσα στα θύματα που αναγκάζονται να πληρώσουν λύτρα -πέρα από απλούς ανθρώπους- είναι αστυνομικά τμήματα, δικηγορικά γραφεία και άλλες μικρές επιχειρήσεις όπου απλές, βασικές πρακτικές ασφαλείας όπως είναι η δημιουργία αντιγράφων ασφαλείας είναι πολύ πιθανό να απουσιάζουν.

Αυτές οι ελλείψεις, μπορεί να ήταν κρυμμένες στο παρελθόν, αλλά τώρα εξαναγκάζονται να βγουν στο προσκήνιο, και ένα τέτοιο σοκ, ίσως κάνει τους ανθρώπους να δώσουν τη σωστή προτεραιότητα στις ανάγκες που αφορούν στην ασφάλεια τους.

Μερικές προτάσεις για να αντιμετωπίσετε με επιτυχία το malware και άλλες ηλεκτρονικές απειλές είναι οι παρακάτω:

• Να κρατάτε συχνά αντίγραφα ασφαλείας των πολύτιμων δεδομένων σας
• Να χρησιμοποιείτε εφαρμογή anti-virus που έχετε ενημερωμένη
• Να έχετε ενημερωμένο το λειτουργικό σύστημα και το λογισμικό σας με patches
• Ελέγξτε τα δικαιώματα πρόσβασης στους φακέλους ή τους σκληρούς δίσκους που διαμοιράζεστε σε δίκτυο
• Μην δίνεται δικαιώματα διαχειριστή στους λογαριασμούς που χρησιμοποιείτε αν δεν είναι απαραίτητο

Μπορείτε να διαβάσετε το πρωτότυπο άρθρο εδώ. Περισσότερες πληροφορίες για το CryptoLocker θα βρείτε εδώ.